Zasavica - vizitorski centar Zasavica - čamci Zasavica - priroda Zasavica - ptica Zasavica - ptica Zasavica - vizitorski centar Zasavica - vizitorski centar
Pogled na Zasavicu s Vizitorskog centra
Pogled na čamce s Vizitorskog centra
Priroda Zasavice
Ptica na Zasavici
Ptica na Zasavici
Zasavica - pogled na Vizitorski centar
Zasavica - pogled na Vizitorski centar

Započeo projekat #Sava TIES

Učenici iz Mačvanske Mitrovice istražuju invazivne strane vrste u Specijalnom rezervatu prirode Zasavica

Učenici osnovne škole “Dobrosav Radosavljević Narod” iz Mačvanske Mitrovice učestvuju na radionicama na temu invazivnih stranih vrsta koje se organizuju u SRP Zasavica u okviru SavaTIES projekta.

Prva radionica je organizovana 22. aprila 2019. godine, u povodu obeležavanja Dana planete Zemlje, kada su učenici imai priliku da se upoznaju sa problematikom inzazivnih vrsta i  štetama koje nanose prirodi i samom čoveku.

Tokom druge radionice, organizovane 1. juna 2019. godine, u povodu obeležavanja međunarodnog Dana Save, učenici su imali terensku nastavu u Specijalnom rezervatu prirode Zasavica. Ovom prilikom su mogli da nauče sve o invazivnim vrstama koje postoje na Zasavici, njihovom štetnom uticaju na prirodne ekositeme i merama koje preduzima upravljač da bi ih suzbio. Osim toga, učenici su se upoznali sa značajem reke Save, njenim prirodnim vrednostima i negativnim uticajima kojima je izložena.

image3

kbklka

**************************************

Nova vrsta ptice za Hrvatsku – AFRIČKI SVETI IBIS

IBIS 1

Na području grada Samobora, u Celinama Samoborskim, početkom februara 2019. godine prvi put je u Hrvatskoj zabeležen afrički sveti ibis (Threskiornis aethiopicus). Lako je prepoznatljiv zbog svoje veličine, tamne glave, crnih nogu i debelom i prema dole savijenom kljunu. Prirodno je rasprostranjen u tropskim i suptropskim područjima Afrike i u Iraku. Ranije je živeo i u Egiptu gde su ga smatrali svetom pticom. To je društvena ptica koja rado formira kolonije i može živeti u zajednicama koje broje i više od 200 ptica. U zemljama gde je prirodno rasprostranjen, uglavnom se hrani insektima, rakovima, školjkama, ribama, žabama i malim sisarima. Nije izbirljiv oko hrane zbog čega se lako prilagođava na nova staništa.

U Evropi do 20. veka nije bio prirodno rasprostranjen, a u novije doba počeo je uspostavljati kolonije. Ptice koje su držane u zatočeništvu pobegle su u divljinu gde su se počele samostalno razmnožavati. Prema dostupnim podacima, danas se pojavljuje u Belgiji, Francuskoj, Grčkoj, Italiji, Letoniji, Litvaniji, Portugaliji i Španiji. Može predstavljati pretnju za autohtone ptice jer se hrani jajima drugih ptica (npr. jajima čaplji i čigri), istiskuje druge vrste kompeticijom, a čak se može hraniti i manjim vodenim pticama. Zbog toga je ova vrsta dodata na spisak invazivnih vrsta koje izazivaju zabrinutost u Evropskoj uniji.

Bara Tišina ugrožena invazivnim vrstama

 

Neophodno je što pre preduzeti korake ka rešavanju problema prisutnosti invazivnih vrsta biljaka na području bare Tišina, koja je jedna od poslednjih močvara ovog tipa u kontinentalnom regionu Bosne i Hercegovine, pa je kao takva još 1985. godine proglašena prirodnom retkošću – zaključak je terenskih poseta ovom području koje je organizovao Centar za životnu sredinu.

„Terenske posete organizovane su u sklopu projekta „Očuvanje staništa sliva reke Save kroz međunarodno upravljanje invazivnim stanim vrstama – Sava TIES” radi utvrđivanja prisutnosti invazivnih vrsta biljaka, jednom od gorućih pretnji ekosistemima današnjice. Jednoj od poseta su se pridružili i eksperti iz Srbije i Mađarske sa kojima je zaključeno da je prisustvo spornih vrsta evidentno pa je stoga neophodno preduzeti korake ka rešavanju ovog problema”, istakla ja Iva Miljević iz Centra za životnu sredinu.

Zbog prisutnosti brojnih stanišnih tipova i vrsta koje su ugrožene na evropskom nivou i zaštićene međunarodnim konvencijama, područje bare Tišina koja se nalazi neposredno uz reku Savu, predloženo je kao potencijalno Natura 2000 područje. Iako se površina predloženog područja nalazi na teritoriji oba entiteta, trenutno je zvanično inicirana procedura za zaštitu samo dela koji se nalazi u Republici Srpskoj. U proteklih nekoliko godina intenzivno se radilo i na izradi Studije za proglašenje zaštićenog područja u kategoriji zaštićenog staništa.

Invazivne vrste postaju sve veći ekološki, ali i ekonomski problem u svetu. One negativno utiču na biodiverzitet, zdravlje ljudi i/ili pričinjavaju ekonomsku štetu. Svojim prisustvom remete prirodnu ravnotežu postojećih prirodnih ekosistema zbog čega se autohtone, domaće vrste neretko nalaze u opasnosti od izumiranja.

U BiH se problemu invazivnih vrsta pridaje mala ili gotovo nikakva pažnja pa je i uticaj koji ove vrste imaju na autohtone vrste i ekosisteme slabo poznat. Uz izrazito nizak nivo javne svesti o ovom problemu, u BiH još ne postoji strategija borbe protiv njih”, objašnjava Iva Miljević. Iz tog razloga, Centar za životnu sredinu u narednom periodu će raditi na istraživanju i kartiranju biljnih zajednica koje nastanjuju područje bare Tišina.

Кroz ovo istraživanje želimo dobiti detaljne informacije o vegetaciji ovog područja kao i prisustvu invazivnih stranih vrsta i njihovom rasprostranjenju na ovom području. U nastavku projekta ćemo se baviti i njihovim iskorenjavanjem, kao i davanjem preporuka za dalje upravljanje. Ovim aktivnostima, kao i adekvatnim monitoringom, biće omogućen uvid u ovu problematiku na terenu i uspostavljene prakse koje će u budućnosti osigurati opstanak vrednih ekosistema, a negativni uticaj invazivnih stranih vrsta svesti na minimum”, navode iz Centra za životnu sredinu.

O prirodnim bogatstavima Save, njenog priobalja i plavnih područja govori i činjenica o postojanju velikog broja zaštićenih područja uz tok reke. Čak 64% toka zaštićeno je različitim kategorijama zaštite što reku Savu svrstava u centre evropskog biodiverziteta.

bara-Tišina1_foto-Aleksandra-Anja-Dragomirović

*****************************************************************************************************

Ujedinjeni u borbi protiv invazvnih vrsta u slivu reke Save

 

Članovi Mreža parkova uz reku Savu okupili su se 12. marta 2019. godine na regionlanoj radionici u Specijalnom rezervatu prirode Zasavica u Sremskoj Mitrovici, koja je organizovana u okviru projekta Sava TIES. Cilj raionice je bio da doprinese iznalaženju delotvornog rešenje za trajno uklanjanje i suzbijanje invazivnih stranih vrsta biljaka, koje nisu samo problem zaštite prirode, već imaju i negativan uticaj na zdravlje ljudi i uzrokuju velike ekonomske gubitke.

Momir Paunovć iz Instituta za biološka istraživanja “Siniša Stankvoć” je u ime Medjunarodna komisija za zaštitu Dunava istakao veliki problem invazivnih vrsta i pohvaio inicijativu Sava TIES projekta za rešavanje ovog gorućeg problema na slivu reke Save. G-din Paunović je ohrabrio sve građane da daju svoj doprinos u borbi protiv invazivnih vrsta korišćenjem mobilne aplikacije pomoću koje mogu da se dele informacije o čak 37 invazivnih vrsta od evropskog značaja.

“Invazivne strane vrste imaju veliki negaivan uticaj na zaštićena prirodna područja jer potiskuju i ugraožavaju prirodnu domaću vegetaciju i tako smanjuju biološku raznovrsnost. Veliki problem Specijalnog rezervata Zasavica je invazivna strana vrsta “cigansko perje” koja će biti uklonjena sa površine od oko 30 ha u rezervatu tokom SavaTIES projekta” – rekao je Slobodan Simić, direktor Rezervata Zasavica.

Invazivne strane vrste su biljke, životinje i drugi organizmi koji nisu prirodno rasprostranjeni na određenom području, već su unešene prvenstveno ljudskim delovanjem. Nekontrolisano se šire slivom reke Save, istiskuju domaće vrste, imaju negativan uticaj na druge domaće vrste, menjaju svojstva zemljišta, smanjuju obradive poljoprivredne površine, uzrokuju velike probleme kod odbrane od poplava i sl. Ukratko – menjaju prirodna staništa od opšteg značaja i veoma ih je teško iskoreniti. Procenjuje se da šteta koju imaju na svetsku ekonomiju iznosi oko 1,4 milijardi dolara, tj. oko 5% vrednosti svetske ekonomije.

Projekat „Očuvanje staništa sliva reke Save kroz međunarodno upravljanje invazivnim vrstama – Sava TIES“ sufinansiran je sredstvima Evropske unije (ERDF, IPA), a sprovodi se na području Slovenije, Hrvatske, Bosne i Hercegovine i Srbije. Partneri na projektu su fond „EuroNatur“, JZ „Krajinski park Ljubljansko barje“, JU „Park prirode Lonjsko Polje“, JU „Zeleni prsten Zagrebačke županije“, JP „Nacionalni park Una d.o.o. Bihać“ , Centar za životnu sredinu, Pokrajinski zavod za zaštitu prirode AP Vojvodine, Pokret Gorana Sremska Mitrovica, JP „Vojvodinašume“.

Link na mobilnu aplikaciju za deljenje informacija i invazivnim vrstama:

https://play.google.com/store/apps/details?id=eu.europa.publications.mygeossias&hl=en

Foto  1

Svetski dan vlažnih područja

Dana 01.02.2019. godine predstavnici Pokrajinskog zavoda za zaštitu prirode prisustvovali su obeležavanju Svetskog dana vlažnih područja u Šapcu. Skup je organizovan od strane Ministarstva zaštite životne sredine, Zavoda za zaštitu prirode Srbije, Pokrajinskog zavoda za zaštitu prirode i IUCN – Regionalne kancelarije za Istočnu Evropu i Centralnu Aziju, uz podršku Grada Šapca, Centra za stručno usavršavanje, Šabac i OŠ „Stojan Novaković“ iz Šapca.

Stručni saradnik za zaštitu šuma (PZZP) Alen Kiš prezentovao je prisutnima cilјeve i dostignuća SavaParks mreže i predstavio međunarodni projekat „Očuvanje staništa sliva reke Save kroz međunarodno upravlјanje invazivnim vrstama“ – SavaTIES. Tom prilikom je ukazao na ozbilјnost posledica koje na vlažna staništa nanosi širenje invazivnih vrsta.

Svetski dan vlažnih područja – Dan Ramsara se obeležava svake godine 2. februara, u znak sećanja na potpisivanje „Konvencije o zaštiti vlažnih područja i ptica močvarica“ (Ramsarska konvencija). Upozoravajući na činjenicu da se učestalost prirodnih nepogoda više nego udvostručila u poslednjih 35 godina i da je 90 odsto ovih katastrofa vezano za poplave, suše i nedostatak vode, moto obeležavanja Svetskog dana vlažnih područja je „Očuvanjem vlažnih područja u borbi protiv klimatskih promena“.

sava_ties__04-2703-800-600-80-wm-right_bottom-100-watermarkpng

Predstavljanje Sava TIES projekta stručnoj javnosti

Projekat Sava TIES je predstavljen u Novom Sadu na Seminaru o invazivnim vrstama Srbije. U periodu od 2. do 4. decembra 2018. godine velik broj predavača i učesnika iz zemalja regiona okupio se sa ciljem razmene iskustava o invazivnim vrstama, trenutnoj sitaciji i aktivnostima u ovoj oblasti.

Seminar je organizovalo Naučno-istraživačko društvo studenata biologije i ekologije “Josif Pančić” iz Novog Sada. Na seminaru su učestvovali projektni partneri Centar za životnu sredinu (BiH) i Pokrajinski zavod za zaštitu prirode (RS) gde su brojnim učesnicima predstavili Sava TIES projekat.

savaties

Planiranje aktivnosti na pilot područjima

 

Imajući u vidu činjenicu da su invazivne strane vrste (IAS) vlika globalne pretnja biodiverzitetu, ali i velika opasnost po ekologiju, ekonomiju i opšte zdravlje, u sklopu projekta DTP Sava TIES posebna pažnja je posvećena načinima upravljanja najprisutnijim invazivnim vrstama biljaka u slivu Save.

U skladu sa DTP Sava TIES radnim planom, u regionu će biti testirane različite metode za suzbijanje invazivnih vrsta biljaka, kako bi se utvrdila njihova uspešnost i iznos potrebnih troškova potreban. Projektni konzorcijum je označio 7 pilot područja u 4 države kao ogledne površine na kojima će se uklanjati invazivne vrste. Ove ogledne površine se nalaze se unutar sledećih zaštićenih područja: Nacionalni park „Ljubljansko barje“ (Slovenija), Park prirode „Lonjsko Polje“ (Hrvatska), Zaštićeni predeo „Odransko polje“ (Hrvatska), Nacionalni park „Una“ (Bosna i Hercegovina), Tišina (Bosna i Hercegovina), Specijalni rezervat prirode Zasavica (Srbija) i Specijalni rezervat prirode Obedska bara (Srbija).

U periodu od 14. do 18. septembra 2018. godine vodeći partner radnog paketa za implementaciju pilot projekata – Pokrajinski zavod za zaštitu prirode  (Srbija) je obišao svih sedam navedenih područja zajedno sa projektnim partnerima/upravljačima područja. Ovom prilikom su razrađeni planovi za implementaciju pilot projekata.

Upravljači područja, kao lokalni poznavaoci, predložili su po najmanje dve ogledne površine na kojima će biti vršeno kartiranje i uklanjanje invazivnih biljaka koje predstavljaju najveću ekonomsku i ekološku pretnju. Revitalizacija staništa će na ovim površinama biti praćena naredne dve godine. Takođe će biti praćeni fizički i ekonomski parametri kako bi se utvrdila uspešnost primenjenih mera na pilot područjima.

Napravljen je šablon za planiranje pilota u svrhu upoređivanja rezultata izveštaja koji se odnose na troškove i biofizički uspeh primenjenih mera. Informacije korisne za buduće aktivnosti upravljanja invazivnim vrstama u slivu reke Save obezbediće se praćenjem iskorišćenih alata, opreme i osoblja, kao pokazatelja radne snage i efikasnosti.

Rezultati će biti predstavljeni u Zajedničkom izveštaju koji će biti pripremni dokument za pravljenje finalnih smernica za uspešnu politiku upravljanja invazivnim vrstama i obuku zainteresovanih strana, a koje će biti predstavljene ključnim donosiocima odluka.

standard logo - light green ink-image-Sava TIES

Projekt regionalnog značaja „Očuvanje staništa sliva reke Save kroz međunarodno upravljanje invazivnim vrstama – Sava TIES“  započeo je 1. juna 2018. godine.

Tokom sledeće tri godine projekt će se sprovoditi na području četiri zemlje kroz koje protiče reka Sava – Slovenije, Hrvatske, Bosne i Hercegovine i Srbije. Cilj  projekta je da se pronađe delotvorno rešenje za trajno uklanjanje i suzbijanje invazivnih stranih vrsta biljaka. To su biljke koje prirodno ne žive na našem prostoru, već su slučajno ili namrno unete ljudskim aktivnostima. Nekontrolisano se šire slivom reke Save, imaju negativan uticaj na druge domaće vrste ili ih čak u potpunosti potiskuju, smanjuju plodnost tla, zarastaju obradive poljoprivredne površine, uzrokuju velike probleme kod odbrane od poplava i sl. Ukratko – menjaju prirodna staništa od evropskog značaja i izuzetno ih je teško iskoreniti. One nisu samo problem zaštite prirode, već imaju i negativan uticaj na zdravlje ljudi i uzrokuju velike ekonomske gubitke. Procenjuje se da šteta koju imaju na svetsku ekonomiju iznosi oko 1,4 milijardi dolara, tj. oko 5% vrednosti svetske ekonomije.

Projekt je sufinansiran sredstvima Evropske unije (Evropski fond za regionalni razvoj – ERDF i program IPA). Ukupna vrednost iznosi 1.604.137 €! Partneri na projektu su fond „EuroNatur“, JZ „Krajinski park Ljubljansko barje“, JU „Park prirode Lo

njsko Polje“, JU „Zeleni prsten Zagrebačke županije“, JP „Nacionalni park Una d.o.o. Bihać“ , Centar za životnu sredinu, Pokrajinski zavod za zaštitu prirode AP Vojvodine, Pokret Gorana Sremska Mitrovica, JP „Vojvodinašume“.

U sklopu projekta, na sedam područja u četiri zemlje, testiraće se različite metode za delotvorno uklanjanje biljaka poput japanske falope, bagremca, kiselog drveta i ciganskog perja koje već izazivaju ozbiljne štete u slivu reke Save. Naglasak je na međusektorskoj saradnji jer jedino efikasnom saradnjom različitih struka, nacionalnih/lokalnih vlasti i lokalnog stanovništa možemo doći do željenih rezultata.

Ovaj projekt je važan i sa apekta jačanja i unapređenja Mreže parkova uz reku Savu (Sava Parks Network) čiji je dugoročni cilj očuvanje prirodnih i kulturnih vrednosti reke Save od izvora do ušća, njenih pritoka i poplavnih područja, biodiverziteta, povoljnog ekološkog statusa i kulturnog nasleđa.

Invazivne strane vrste glavni su izazov za zaštitu biodiverziteta u 21. veku. Ujedno, one su glavni izazov pred nama! Pratite nas na službenoj internet stranici i na društvenim mrežama! Posetite našu lepoticu reku Savu, fotografišite, objavite… i ne zaboravite da koristite #SavaTIES!

Be Sociable, Share!